Blockchain ekosisteminin en güçlü ürünü olan Bitcoin, günümüzde para piyasalarında kabul gören bir konumdadır. Bu nedenle ekonomistlerin, yatırımcıların ve hatta bazı devlet bankalarının özel olarak takip ettiği yatırım araçlarından biri haline gelmeyi de başarmıştır. Kapsama alanını da giderek genişleten Bitcoin, birçok platformda geleneksel para birimleri gibi ödeme yöntemi olarak da kullanılır.
Bitcoin ile geleneksel finans sisteminin arasındaki en belirgin fark, bu kripto para biriminin tamamen merkeziyetsiz olmasıdır. Belirli otoriteler tarafından takip edilen diğer para birimlerinin yanı sıra Bitcoin’de yapılan işlemler tamamen anonimdir. Ayrıca istikrar ve volatilite de Bitcoin’i geleneksel sistemlerden ayıran bir diğer özelliktir.
Kripto Para Nedir?
Blockchain teknolojisinin altında işlem gören kripto paralar, dijital olarak değerli olan varlıklardır. İki taraf arasındaki değişim ve ödeme araçları olan kripto paralar, çeşitli aracı kuruluşlara gereksinim duymaz. Çağımızda giderek yaygınlaşan kripto paraların en değerli olanı ise Bitcoin’dir.
Bitcoin aynı zamanda ilk kripto para birimidir. Zamanla kripto paraların sayısında artış meydana gelmesi, kriptoların kendi borsalarının da kurulmasına zemin hazırlamıştır. Çoğu kullanıcı; hacmi yüksek, güven aşılayan ve en iyi kripto para borsası olarak gördüğü platformda işlem yapar.
Geleneksel Para (Fiat) Nedir?
Geleneksel para, devlet veya merkez bankaları tarafından çıkarılan ve resmi olarak tanınan para birimidir. Fiatların değeri, hükümetin veya merkez bankasının güvencesi altında olmasının yanı sıra kâğıt banknotlar ve metal madeni paralar şeklinde dolaşımda yer alır. Değeri; içinde bulundukları ülkenin ekonomik gücüne, para politikalarına ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir. Merkez bankaları bu paraların arzını ve değerini kontrol ederek enflasyonu kontrol altına almayı amaçlarlar.
Geleneksel (Fiat) Para ve Bitcoin (Kripto Para) Arasındaki Farklar Nelerdir?
Günümüzde kripto paralar da geleneksel para birimleri gibi ödemeler için kullanılabilmektedir ancak aralarında birtakım farklar bulunur. Farkların en önemlisi Bitcoin’in tamamen merkeziyetsiz bir şekilde işlem görmesidir. İlgili kripto para biriminin geleneksel paralar ile arasındaki diğer farklar şu şekildedir:
- Şeffaflık anlayışı
- Düzenleyici sınırlar
- İstikrar ve volatilite
- Güvenlik
Özelliklerin her biri, Bitcoin’i geleneksel paralardan ayırarak onu daha ayrıcalıklı kılar.
Merkeziyetsiz Yönetim
Geleneksel paralar, devlet bankalarının kontrolü altında yer alır. Aynı zamanda banka ve benzeri kuruluş tarafından da işlemler kayıt altına alınır. Blockchain ekosisteminde ve Bitcoin’de ise durum farklıdır. Bitcoin ve diğer kripto para birimleri dünya çapında çok sayıda bilgisaya yayılır ve merkezi bulunmayan bir ağ üzerinde işlem gördüğü için merkezi bir kurum tarafından kontrol altına alınmaz. Bitcoin alımında ya da satımında banka gibi aracı kurumlara ihtiyaç duyulmaz.
Şeffaflık Anlayışı
Blockchain teknolojisi, şeffaf bir kullanım mantığına sahiptir. Kripto paralarla yapılan her işlem kaydedilir. Buna ek olarak ağda bulunan herkes diğer tüm hesapların bakiyesini görebilir ancak anonimlik her daim korunur. Blockchain teknolojisinin bu özelliği sayesinde şeffaf ama değiştirilmesi mümkün olmayan bir kayıt sistemi kurulur. Bu sayede dolandırıcılık olayları azaltılır ve kullanıcılar arasındaki güven düzeyi arttırılmış olur. Diğer yandan geleneksel finansal sistemi, blockchain ve Bitcoin’in şeffaflık oranına sahip değildir. Bankalar ve diğer finans kuruluşları hesap bilgilerini korur. Bu durum, özel bilgilerin korunmasını sağlasa da işlemlerin doğruluğunu teyit etmek açısından işleri daha zor hale getirir.
Düzenleyici Sınırlar
Kripto para dünyası, geleneksel finansal sistemlere oranla daha yeni düzenleyici sınırlar içerir. Piyasa düzenleyicileri, merkezi finansal kurumlar ve hükümetler, hızlı büyüyen blockchain teknolojisine ayak uydurmak için çaba sarf ederler. Kripto paraları içine alan kapsamlı bir düzenleyici sınırın çizilmesi; vergi kaçakçılığı, kara para aklama ve dolandırıcılık gibi detayları gündeme getirir.
Geleneksel finansal sistem ise düzenleyici sınırlar açısından daha keskin hatlara sahiptir. Müşterilerin sisteme kaydedilmesi, kara parayı ve vergi kaçakçılığı önleme gibi yasal mevzuatlar ekseninde çalışır. Geleneksel finansal sistemde yer alan bu uygulamalar bütünü hem finansal istikrarı sağlamak hem de kullanıcıları korumak adına oluşturulmuştur.
İstikrar ve Volatilite
Bitcoin’in de içinde yer aldığı kripto para piyasası, önemli ve sık tekrarlayan fiyat dalgalanmaları ile tanımlanan bir değer alanına sahiptir. Merkezi bir kontrol mekanizmasının bulunmaması ve spekülatif piyasa yapısı fiyat dalgalanmalarına zemin hazırlar. Oluşan bu volatiliteli ortam da zaman zaman fiyat istikrarının sağlanmasının önüne geçebilir.
Geleneksel finansal sistem ise devletin, hükümetin ya da merkez bankalarının ekonomik hedefleri kapsamında desteklenir. Özellikle merkez bankaları; enflasyonu kontrol almak, para birimlerini sabit tutmak ve faiz oranlarını belirleyebilmek için para politikalarını kullanır. Geleneksel finansal sistemde fiyat dalgalanmalarının önüne geçerek istikrarı sağlamak için uzun bir mesai harcanır.
Güvenlik
Blockchain teknolojisi, hem kullanıcıların güvenliğini sağlamak hem de sistem bütünlüğünü korumak adına önemli adımlar atar. Gelişmiş şifreleme yöntemleri ve iki faktörlü doğrulama (2FA), kayda değer en iyi örnekleridir. Buna ek olarak blockchainin merkeziyetsiz yapısı da güvenliğine önemli derecede katkı sağladığı için bilgisayar korsanlarının sistemi tehlikeye atması ya da manipüle etmesi daha zor hale gelir.
Geleneksel finansal sistemlerde de çeşitli güvenlik önlemleri mevcuttur ancak standart yapının blockchain teknolojisine oranla daha savunmasız bir yapıda olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle tek bir noktadan dahi olsa yakalanabilen güvenlik açıkları, geleneksel sistemi siber saldırıların hedefi haline getirebilir.
Bitcoin’in Fiyatını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Geleneksel finans sisteminde arz talep ilişkisi, fiat paranın değerinin ölçülmesinde öncü bir rol oynar. Benzer bir durum Bitcoin’in değerinin oluşmasında da belirleyici olur ancak ilgili kripto biriminin ve diğer varlıkların değer oluşturmasında arz – talep faktörünün dışında söz sahibi olan unsurlar da bulunur.
Arz – Talep İlişkisi
Pek çok yatırım aracında ve para biriminde olduğu gibi kripto paralarının değerinin belirlenmesinde arz – talep ilişkisi ilk sırada yer alır. Talep, ürünüün arzından daha hızlı bir şekilde arttığında fiyat bundan olumlu yönde etkilenir. Talep bulamadığında ise olumsuzluklar meydana gelir. Örneğin; Bitcoin’in sabit 21 milyon arzı bulunur. Bu arza gösterilen talep arttıkça fiyatının da artabileceği yorumu yapılabilir.
Üretim Maliyeti
Kripto paraların birçoğu madencilik ya da kendi terimiyle mining adı verilen süreçle üretilir. Bir kripto para birimi madencilik sırasında ne kadar çok rekabetçi davranırsa madenciler de üretim yapmak için bir o kadar çalışır. Bu çalışmalar da üretimi yani, madencilik maliyetini etkiler. Bir ürünün maliyetinin altında arz edilemeyeceği düşünüldüğünde de kripto para biriminin fiyatının bu süreçten etkileneceği ifade edilebilir. Bu çerçevede üretim maliyeti Bitcoin ve tüm kriptolar açısından oldukça önem arz eder.
Rekabet
Rekabet, geleneksel para birimlerinde olduğu gibi Bitcoin ve diğer kripto paralar açısından da hayati bir unsurdur. Bugün itibarıyla 10 binden fazla kripto para birimi bulunmakta ve bu rakam hızla artmaya devam etmektedir. Artış eğilimi, kripto para borsalarındaki hacmin diğer alternatiflere doğru genişlemesine yol açar. Hacmin bu şekilde yayılması Bitcoin’in fiyatını da doğrudan etkileme gücüne sahiptir.
Kripto para piyasasındaki rekabet, yatırımcıların ve kullanıcıların dikkatini çekmek için çeşitli projelerin ortaya çıkmasına sebep olur. Projelerin özellikleri, kullanım kolaylığı, güvenlik ve gelecek vadeden teknolojileri; rekabetin ana unsurları arasında yer alır. Rekabet ortamı, kripto para dünyasının dinamik bir şekilde evrim geçirmesine ve kullanıcıların çeşitli seçenekler arasından tercih yapmasına olanak tanır.
Node Sayısı
Node sayısı, aynı ağda kaç kripto para cüzdanının aktif bir biçimde kullanıldığını gösteren bir veridir. Elde edilen node sayısı, kripto para borsasında yatırım yapan kullanıcıların nasıl aksiyon aldığı konusunda bilgi verir. Bu sayıyı öğrenmek için de ilgili kripto para biriminin ana sayfasını incelemeniz gerekir. Yatırımcı yönelimleri önemli bir gösterge olduğundan node sayıları, kripto paraların değeri bakımından önemli bir kavram olarak kabul edilir.
