Bilgisayar parçaları arasında neyin ne görevi olduğunu pek bilmesek de, işlemci üzerinde önemli role sahip olan transistör’ü kimse pek duymamıştır. Transistör, elektronik devreye sahip her alette bulunan bir parçadır. Radyolarda, bilgisayarlarda, televizyonlarda yerini alan transistör, tüm tarih boyunca bir devrim niteliğinde icat edilmiş parçadır. Günümüze kadar uzanan ‘transistör’ün ne işe yaradığını ve görevlerini sizler için açıklayacağız.
Dijital devrimin temel taşı olarak kabul edilen transistör, icat olmasaydı şu anda kullandığımız tüm elektronik cihazlarda çok farklı donanımlar olurdu. Bundan yaklaşık olarak 25 yıl önce bilgisayarlardan daha güçlü olan yeni icat edilmiş telefonlar transistör sayesinde cebimize girmiştir. Transistör olmasaydı belki de milenyum çağına girdiğimiz senelerde telefon cebimize girmeyebilirdi.
Transistör , ilk bakıldığında çok basit bir yapı olarak görünsede, çok zor ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Elektronik endüstirilerinde oldukça yaygın olarak kullanılan transistörler, küçük ve büyük devre akımlarını yükseltip alçaltmaya yarıyor.
Transistör Nedir?
Tarih boyunca teknolojik aletlerin hemen hemen hepsinde yerini alan ‘transistör’, elektronik devrelerde dolaşarak küçük devre akımlarını yükseltip alçaltmaya yarayan ve olası gerilimleri kontrol edebilen yarı iletken devre parçasıdır. Kablolarda yer alan devre yollarını, elektronları kontrol edebilmektedir. Bu özelliği ile elektriği kontrol eden cihaz olarak tanımlanmaktadır. Bu müthiş icat sadece akımı iletmekle kalmıyor. Devre kartından gelen gücü transistör yükseltip alçaltmaktadır. Devre kartında transistörün üç bacağı bulunmaktadır. Bu bacakların birincisi uygulanan akım ile ilglenir, ikincisi ise elektrik akımı ile ilgilenir. Üçüncüsü ise hassas şekilde kontrol altına alır.
Bilgisayarlarda Kullanılan Transistör’ün Görevi
Bilgisayarlarda işlemcilerin ana temeli olarak ele alınan transistörlerden bir bilgisayar içinde büyüteçle bakıldığında milyonlarcası görünmektedir. Örnek vermek gerekirse: Apple Silicon M1 işlemcisi üzerinde tam tamına 16 milyon adet transistör bulunmaktadır. Kısaca ne kadar fazla transistör o kadar performans ve hızı tetiklemektedir. Transistörler birbirlerine çok yakın olarak entegre edilir ve hepsi aynı anda az enerji tüketmektedir.
Transistör İcadı
Transistör, 20. yüzyılın en önemli icatlarından biri olarak kabul edilmiştir. 20. yüzyıl milenyum çağı olarak kabul edilmiş ve en büyük icatlar bu yüzyılda bulunmuştur. Bu icatlardan en önemlisi ve insan hayatına yön veren icadı ise ‘transistör’ olarak ele alınmıştır. Transistör icat edilmeden önce ana hatları oluşturuldu. Ana hatlar oluşturulduktan sonra patent başvurusu yapılmış, bakır ve sülfürden oluşan üç elektrotu birbirine bağlayarak Julius Lilienfied yeni bir çığır açmıştır.
Patentin verilmesinden sonra ise, dünyanın en büyük telefon şirketi olan Bell kuruluşu tarafından bu icat geliştirilmeye başlandı. John Bardeen ve Walter Brattain gibi isimleri Bell kendi bünyesinde toplayarak rado ve telefon sinyallerini kontrol edilmesinde kullanılan ‘termiyonik’ isimli vakum lambaların yerini alacak bir devre için gece gündüz çalışmaya başlandı.
Transistörler Nerelerde Kullanılır?
Transistörler, elektronik endüstirisinde çok yaygındır. Çoğu elektronik aksamlarda, elektronik cihazlarda transistör kullanılmaktadır. Bell şirketi tarafından ilk önce sesi iletmek ve sesi kontrol etmek üzere telefonlara entegre edildi. Bu başarılı adımdan ise radyo ve televizyonlarda kullanılmaya başlandı. Daha sonralarında ise bilgisayarlar üretilmeye başlandığında transistörler tüm bilgisayarlara entegre edilmeye başlandı.
